در آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی صادرات به دو دسته تقسیم شده است .
۱- صادرات قطعی
۲- صادرات موقت
صادرات قطعی عبارت است از کالائی که به منظور فروش یا مصرف در کشورهای خارج از ایران به خارج فرستاده می‌شود و صادرات موقت به صدور کالا به خارج از کشور برای انجام منظورهای موقتی ( مثلا تعمیر یا تکمیل کالا ، شرکت در نمایشگاه ) و برگشت آن به کشور گفته می‌شود .
آنچه در این مقوله مد نظر است صادرات قطعی است .
اسناد و مدارک لازم جهت صادرات :
۱- اخذ کارت بازرگانی معتبر به نام صادر کننده
۲- اخذ مجوز صدور ( در صورتیکه برای صدور کالای مورد نظر ،توسط وزات بازرگانی موافقت کلی اعلام نشد باشد .
۳- اخذگواهی بهداشت و قرنطینه ( دامی ، نباتی – حسب مورد )
۴- گواهی استاندارد ( در صورتیکه کالا مشمول مقررات اجباری استاندارد صادراتی باشد) .
۵- گواهی انرژی اتمی ( حسب مورد ) که به این مجوزها گواهی‌های مرسوم نیز گفته می‌شود .
۶- تهیه صورت عدل بندی Packing List ( در صورتیکه کالا گوناگون باشد )
۷- شناسنامه فرش ( فقط برای فرش دستباف )
مجوزهای صادرات :
کالاهای صادراتی بر حسب مجوز صدور به سه گروه تقسیم می‌شوند .
۱- کالای مجاز :
کالائی است که صدور آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد . منظور از ( ضوابط ) آن دسته ترتیباتی است که رعایت آن برای صادرات پاره ای از کالاها قانوناً ضروری است مانند ضوابط استاندارد ، گواهی بهداشت انسانی ، دامی ، نباتی
۲- کالای مشروط :
کالائی است که صدور آن با کسب مجوز امکان پذیر است . پس از اعلام نظر موافق وزارتخانه‌های ذیربط که اصطلاحاً ( موافقت کلی ) نامیده می‌شود ، و پس از ابلاغ آن به گمرک توسط وزارت بازرگانی برای صدور کالاهای موضوع موافقت کلی ، نیازی به مراجعه متقاضی به وزارتخانه یا سازمان مربوط و اخذ مجوز موردی نخواهد بود .
۳- کالاهای ممنوع الصدور
کالائی است که صدور آن به موجب شرع مقدس اسلام ( به اعتبار خرید و فروش یامصرف ) و یا به موجب قانون ممنوع گردد. دولت می‌تواند بنا به مقتضیات و شرایط خاص زمانی با رعایت قوانین مربوطه صدور بعضی از کالاها را ممنوع نماید.
گواهی‌های مرسوم
گواهی بهداشت نباتی
طبق ماده ۱۸ آیین نامه اجرایی قانون حفظ نباتات ، فرآورده‌های نباتی که از ایران به کشورهای خارج صادر می‌شود بوسیله کارشناسان قرنطینه معاینه و درصورت سلامت کالا گواهی بهداشت نباتی صادر می‌شود .
و در صورت عدم تقاضای خریدار این کار انجام نمی‌گردد .
گواهی بهداشت دامی (گواهی سازمان دامپزشکی )
طبق ماده ۷ قانون دامپزشکی کشور مصوب سال ۱۳۵۰ ورود و صدور هر نوع دام زنده – تخم مرغ نطفه دار – اسپرم دام – فرآورده‌های خام دامی – داروها ، واکسن‌ها ، سرم‌ها و مواد بیولوژیکی ، مواد ضد عفونی ، سموم دام پزشکی ، مواد غذایی متراکم ، مکمل غذای دام و داروهائی که برای ساختن مواد نامبرده موردنیاز است باید با موافقت وزارت جهاد کشاورزی ( سازمان دامپزشکی کشور ) صورت گیرد .
گواهی استاندارد
در صورتیکه برای صادرات کالاهائی مقررات استاندارد اجباری وضع شده باشد اخذگواهی استاندارد ازموسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و ارائه آن به گمرک ضروری است .
گواهی انرژی اتمی
در مواردی که کالای صادراتی مواد غذایی یا انواع قراضه‌های فلزات و … باشد ارائه گواهی سازمان انرژی اتمی کشور ضروری است .
صورت عدل بندی
در مواردی که کالاهای وارده بیش از یک بسته و محتویات بسته‌ها گوناگون و متنوع باشد ، ارایه یک فهرست که محتویات هر بسته ( خالص و با ظرف ) نشان دهد ، ضروری است .
سایر اسناد مورد نیاز برای صادرات
اسنادی که در ذیل نامبرده می‌شود برای ارائه به گمرک ایران الزامی نیست لکن ممکن است توسط کشور مقصد یا خریدار خارجی مطالبه شو د .
۱- گواهی مبدا :
برای دریافت گواهی مبدا با در دست داشتن فتوکپی اظهار نامه گمرکی و بارنامه کالا به اتاق‌های بازرگانی وصنایع و معادن مراجعه شود.
۲- کارنه تیر :
کار نه تیر دفتر چه ای است که برای عبور کالا بوسیله کامیون از کشورهای عضو ، بدون بازرسی دقیق و بدون تامین و دریافت حقوق و عوارض گمرکی صادر می‌شود .
۳- سیاهه خرید :
سیاهه خرید (Invoice ) یا فاکتور صورتحسابی است که درآن تاریخ ، نام و نشانی خریدار و فروشنده ، شماره سفارش یا قرارداد ، تعداد یامقدار ویا شرح کالا ، قیمت واحد ، قیمت کل ،نوع قرارداد وتعرفه گمرکی کالا ذکر شده است .
۴- بارنامه حمل :
بطور کلی بارنامه سند اصلی انتقال مالکیت کالا از فروشنده به خریدار است و دارای انواع مختلف می‌باشد مانند بارنامه هوایی – بارنامه دریایی – بارنامه راه آهن – بارنامه سراسری بارنامه زمینی ( کامیون )
۵- گواهی بازرسی :
سندی است که توسط یکی از شرکتهای بازرسی کننده بین المللی صادر و به موجب آن تایید می‌گردد که کالای حمل شده با کالای ثبت سفارش شده یکسان است .
